Call Center

เลนส์แก้วตาเทียม Monofocus : Multifocus IOL

บทความโดย
ศ.พญ. สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
จักษุแพทย์ รพ. ตา หู คอ จมูก

ผู้ป่วยวัย 70 ปี ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นต้อกระจกในตาทั้ง 2 ข้าง และแนะนำให้รับการผ่าตัดต้อกระจกร่วมกับฝังแก้วตาเทียม ผู้ป่วยปกติมีสุขภาพดี ยังทำงานทั่ว ๆ ไปได้ ใช้คอมพิวเตอร์อ่านหนังสือบ้าง ผู้ป่วยสนใจ แต่ยังลังเลว่าระหว่างแก้วตาเทียมชนิด monofocus หรือ multifocus จะเลือกอย่างไหนดี หรือนัยหนึ่ง multifocus ดีกว่าอย่างไร

มีผู้ป่วยกลุ่มหนึ่งที่ไม่ต้องการใช้แว่นตาอีกต่อไป ขอให้ฝังแก้วตาเทียมที่มีหลายโฟกัส (multifocus IOL) เลียนแบบแว่นสายตาที่เรียกกันว่า progressive lens คือแว่นตาที่มองเห็นหลายระยะ สำหรับ IOL ที่มีหลายโฟกัส คิดง่าย ๆ ต้องแบ่งแสงให้ไปโฟกัสในที่ต่าง ๆ ตามกำลังโฟกัสต่าง ๆ ของเลนส์เพื่อเห็นได้ที่ระยะไกล ระยะกลาง และระยะใกล้ แต่ไม่คมชัดนัก มีตัวอย่าง multifocus IOL ชนิดหนึ่ง แบ่งแสงไปโฟกัสที่มองไกลร้อยละ 50 มองระยะกลางร้อยละ 20 มองระยะใกล้ร้อยละ 30 ย่อมทำให้มองได้ทุกระยะแต่ไม่คมชัดมาก แต่ monofucus IOL ซึ่งให้แสงไฟกัสสำหรับมองไกลร้อยละ 100 จึงมองไกลได้ชัดกว่า แต่อ่านหนังสือต้องใช้แว่นช่วย ข้อเสียของ multifocus IOL คือ

  • ราคาแพงกว่า
  • แสงถูกแบ่งออกไป จึงมองไม่ชัดมาก แต่เห็นได้หลายระยะ
  • IOL กลุ่มนี้มีรอยต่อของการเปลี่ยนโฟกัส ทำให้เห็นเป็นวง (halo) หรือ glare (แสงสะท้อน เป็นแฉก ๆ) มากกว่า monofocus IOL
  • สายตาจะมัวลงหาก contrast ไม่ดี ในเวลากลางคืนจึงมองไม่ชัด
  • ต้องใช้เวลาปรับกับ IOL ที่มีหลายโฟกัสด้วยเวลาที่นานกว่า ยิ่งหากทำตาเดียว คือตาอีกข้างยังเห็นปกติ (เป็นต้อกระจกข้างเดียว) จะมีปัญหามาก ฯลฯ

ผู้ที่เหมาะสมจะใช้ multifocus IOL

  1. ผู้ที่มี่กิจกรรมประจำวันต้องใช้สายตาหลายระยะ ทั้งมองไกล มองจอคอมพิวเตอร์ และอ่านหนังสือ แต่ไม่จำเป็นต้องคมชัดมาก
  2. ผู้ที่ไม่ต้องการใช้แว่นอีกเลย
  3. ควรจะพร้อมฝังเลนส์ชนิดนี้ในตา 2 ข้างในเวลาไล่เลี่ยกัน จะทำให้ปรับตาเข้ากับเลนส์ได้ง่ายกว่า
  4. ยอมรับการผ่าตัดเพิ่มเติมหากมีปัญหาสายตาที่เหลือ

ผู้ที่ไม่ควรใช้ multifocus IOL

  1. เคยทำ monofucus IOL มาแล้วข้างหนึ่ง พึงพอใจกับผลข้างที่แล้ว
  2. ผู้ที่ต้องการความคมชัดมาก โดยเฉพาะบางอาชีพที่เน้นความคมชัด เพราะ multifocus IOL แบ่งแสงออกไปตามระยะโฟกัสต่างๆ จึงเห็นแต่ไม่คมชัด
  3. ผู้ที่ต้องการใช้สายตาในเวลากลางคืนมาก เช่น ขับรถกลางคืน นักบิน เนื่องจากสายตามัวในภาวะcontrast ต่ำ
  4. ผู้ที่เคยมีปัญหาในการใช้แว่นตา bifocal หรือ progressive lens มีกจะปรับเข้ากับเลนส์ชนิดนี้ยาก
  5. ผู้ที่รำคาญและปรับตัวกับ halo และ glare ไม่ค่อยได้
  6. ผู้ที่คาดหวังมากว่าจะต้องเห็นชัดมากทุกระยะ มีสายตาที่ดีเลิศ คาดว่าจะเป็นไปตาโฆษณา (ซึ่งมักเกินจริง)

อนึ่ง multifocus IOL แต่ละยี้ห้ออาจมีข้อจำกัด ข้อดี ข้อเสียบางอย่างแตกาต่างกัน ควรสอบถามแพทย์ก่อนตัดสินใจ