พยาธิอะไรเอ่ย?

วันนี้อ่านพบที่คุณหมออนุสรณ์ share ลงมาใน FB พยาธิตัวกลมในลูกตาของผู้ป่วยชายชาวอินเดีย ขนาดยาวถึง 15 ซ.ม. จาก Medical center ใน Kundapu อินเดีย ลงใน Medical video Eye care เมื่อวันที่ 15 ม.ค. 2019 หมอใช้มีดกรีดผ่านเยื่อบุตา จับพยาธิซึ่งบิดตัวไปมาใต้เยื่อบุตา ค่อยๆ ดึงออกมา พบเป็นพยาธิตัวกลม ชื่อ Wuchereria bancrofti ยาวถึง 15 ซ.ม.

พยาธินี้พบได้เฉพาะภูมิประเทศร้อนชื้น (tropical climate) ได้แก่ แถบเอเชีย แอฟริกา แปซิฟิกตะวันตก และอเมริกาใต้ ประเทศไทยเราก็อยู่ในข่ายที่พบได้ โดยเชื้อนี้อยู่ในยุง เมื่อเราถูกยุงกัดจะปล่อยตัวอ่อน (larvae ผ่านผิวหนัง) เข้าร่างกายเรา เมื่อโตเต็มที่จะไปตามกระแสน้ำเหลือง (lymphatic system) จึงสามารถไปอยู่ได้ทั่วร่างกาย มักไปที่ไต ต่อมน้ำเหลือง รบกวนระบบน้ำเหลือง มีผลต่อระบบน้ำและระบบคุ้มกัน (immune) ของร่างกาย ก่อให้เกิดการอักเสบบริเวณต่างๆ ในร่างกาย ทำให้บริเวณนั้นบวมน้ำ ในประเทศไทยเคยมีรายงานพยาธิไปรบกวนระบบน้ำเหลืองบริเวณขา ทำให้ผู้ป่วยเท้าบวม เรียกกันว่าโรคเท้าช้าง (elephantiasis)

มีรายงานว่าพยาธิตัวนี้อยู่ในร่างกายคนได้นาน 6-8 ปี สร้างตัวอ่อนจำนวนเป็นล้านๆ ตัวในเลือด ทำให้แพร่กระจายไปคนอื่นได้ เมื่อโตเต็มที่จะไปอยู่ในน้ำเหลือง ถ้ายุงกัดคนที่เป็นโรคนี้ไปกัดคนอื่น จะเป็นการกระจายเชื้อจากคนหนึ่งไปอีกคนได้ ยุงที่เป็นพาหะมักจะกัดคนเวลาหัวค่ำหรือใกล้รุ่ง มักเป็นในคนที่ถูกยุงกัดหลายๆ ครั้ง จึงมักเกิดในคนท้องถิ่น นักท่องเที่ยวไม่ค่อยเป็น ยุงจึงนอกจากทำให้เกิดไข้มาเลเรีย ไข้เลือดออก ยังทำให้เกิดพยาธิตัวนี้ด้วย

เนื่องจากพยาธิตัวนี้อยู่ในน้ำเหลือง จึงอาจก่อให้เกิดอาการตามอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย รวมทั้งที่ตา ดังเช่นชาวอินเดียผู้นี้